W XVII i XVIII wieku pomiędzy ulicą Bednarską a Okrzei instalowano pierwsze, tymczasowe mosty na łodziach. Prowadzące do nich ulice po praskiej stronie rzeki nabrały szczególnego znaczenia w strukturze Warszawy, stając się główną drogą dojazdową do stolicy od strony wschodniej. Ich reprezentacyjny charakter możemy obserwować do dziś w postaci zwartej zabudowy i pozostałości brukowanych nawierzchni.
W jaki sposób historyczny trakt można wykorzystać do ukształtowania współczesnej tożsamości miasta?
W początkowych latach istnienia Warszawy rzeka stanowiła przede wszystkim element obwarowań wokół miasta. Jako naturalna bariera pełniła funkcję fosy, dzięki czemu mury miejskie od strony wschodniej mogły mieć mniejszą skalę. Potrzeba budowy przeprawy przez Wisłę pojawiła się dopiero na skutek zawarcia Unii Polsko – Litewskiej w 1569 roku, która wiązała się z koniecznością ścisłej współpracy z rejonem Europy wschodniej.
Pierwszym mostem w Warszawie była drewniana przeprawa z końca XVI wieku, zlokalizowana na wysokości dzisiejszej ulicy Mostowej. Ze względu na lekką konstrukcję, niszczoną podczas każdej zimy przez napływającą krę przetrwała ona jedynie 35 lat. Kolejne mosty były już konstrukcjami tymczasowymi, opartymi na łodziach (tzw. łyżwach). Powstawały w następnych stuleciach sezonowo, łącząc ulicę Bednarską z dzisiejszą ulicą Okrzei oraz Kłopotowskiego. Dzięki tej lokalizacji ciąg ulic Ząbkowskiej i Okrzei nabrał szczególnego znaczenia – prowadząc do jedynego wówczas miejsca przeprawy przez rzekę stanowił główną drogą dojazdową do miasta po prawej stronie Wisły. Poruszała się nią głównie szlachta z Litwy, przybywająca do Warszawy w okresie trwania sejmów lub na co dzień okoliczna ludność, szczególnie z Ząbek. Na skutek budowy wałów wokół miasta ulica Ząbkowska stanowiła w pewnym okresie jedyny wjazd do miasta od strony wschodniej, co jeszcze bardziej podkreśliło jej znaczenie w warszawskiej miejskiej strukturze. Cały szlak pełnił swoją reprezentacyjną funkcję do momentu budowy mostu Kierbedzia, na wysokości dzisiejszego mostu Śląsko- Dąbrowskiego.
Trakt Praski
Praska część tego szlaku miała już w pewnym okresie rangę „traktu”. Na mapach pruskich z roku 1796 opisywana jest nazwą: „Grosse Strasse nach Lithauen über Szombki”, tłumaczonej jako „wielka ulica (trakt) na Litwę przez Ząbki.”* Nazwa określała więc ściśle miejsce docelowe, do którego prowadził szlak – Litwę oraz Ząbki.
Obecnie pieszo – rowerowa droga ma być w dużym stopniu zaproszeniem użytkowników lewobrzeżnej Warszawy w przestrzeń Pragi Północ. Miejscem docelowym byłaby więc współcześnie Praga – a proponowana nazwa „Trakt Praski”, niewystępująca wcześniej w źródłach historycznych jest nową strukturą słowną opisującą nową funkcję historycznego szlaku. Ponadto użycie określenia wskazującego na Pragę do opisania ważnej i obszernej struktury przestrzennej Warszawy może pomóc w budowaniu nowego wizerunku dzielnicy o przyjaznej i atrakcyjnej przestrzeni publicznej, stając się w pewnym sensie marketingowym aspektem rewitalizacji.
*Zieliński Jarosław, Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, s.323